Coronavirus (Covid-19): Πώς να μιλήσετε στα παιδιά και να τα βοηθήσετε να διαχειριστούν το άγχος τους
Τα παιδιά ακούν καθημερινά για τον Covid 19 και βιώνουν έντονα την αλλαγή στην καθημερινότητά τους, καθώς το τελευταίο διάστημα καλούνται να μείνουν στο σπίτι μακριά από τους φίλους και τους συμμαθητές τους. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προβάλλουν συνεχώς έντονες εικόνες αλλά και πληροφορίες σχετικά με τον ιό, που αυξάνουν το άγχος και τις φοβίες των παιδιών.Διαβάστε παρακάτω πως μπορείτε να τα βοηθήσετε:
ΑΡΧΙΚΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΤΕ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΙΟ
Κάντε ερωτήσεις στα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους.Στα μεγαλύτερα παιδιά κάντε περισσότερο ανοιχτού τύπου ερωτήσεις, όπως <Θα ήθελες να μου πεις τι γνωρίζεις για τον ιό;Τι πιστεύεις για αυτό; >Στα μικρότερα παιδιά κάντε πιο απλές ερωτήσεις και προσπαθήστε να τα βοηθήσετε να το κατανοήσουν μέσω του παιχνιδιού και με εικόνες, καθώς τους είναι πιο εύκολο να το αντιληφθούν. Αυτό θα σας βοηθήσει να μάθετε τι πληροφορίες έχουν συλλέξει μέχρι τώρα και να εντοπίσετε πιθανόν λανθασμένες πληροφορίες οι οποίες προκαλούν άγχος στα παιδιά.Κάποια παιδιά ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκονται, ίσως θέλουν διαφορετική προσέγγιση και χρόνο να το επεξεργαστούν.Επομένως μπορεί κάποιο παιδί να θέλει περισσότερο χρόνο να εκφραστεί από το αδερφάκι του ή ακόμα να δείξει αδιάφορο αρχικά.
ΜΙΛΗΣΤΕ ΤΟΥΣ ΜΕ ΗΡΕΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ
Όταν μιλάτε στα παιδιά σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί, να το κάνετε με ήρεμο τόνο φωνής. Φροντίστε να του δώσετε όσες πληροφορίες χρειάζεται να ξέρει απαντώντας με ειλικρίνεια. Για παράδειγμα, δώστε την προσοχή σας σε ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με το κλείσιμο των σχολείων, γιατί αυτό το διάστημα δεν μπορούν να δουν τους φίλους τους, πώς μπορούν να προστατέψουν τον εαυτό τους και τους άλλους κτλ. Προσπαθήστε να μη δώσετε επιπλέον πληροφορίες στα παιδιά που δεν τους είναι χρήσιμες και μπορεί να τους αυξήσει το άγχος.
ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Προσπαθήστε τα παιδιά να μην περνούν πολύ ώρα μπροστά από την τηλεόραση και από tablet.Αποφύγετε να παρακολουθούν ειδήσεις και εκπομπές που θα αυξήσουν το άγχος τους.
ΔΩΣΤΕ ΧΩΡΟ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ
Το διάστημα αυτό πολλά παιδιά φοβούνται μη νοσήσουν ή πεθάνουν. Ερωτήσεις όπως <Θα είμαι εγώ ο επόμενος που θα αρρωστήσει; Μπορεί να πεθάνει κάποιος αγαπημένος μου από τον ιό;>είναι συνηθισμένες αυτό το διάστημα. Εξηγείστε τους με ήρεμο τρόπο ότι τα παιδιά κινδυνεύουν λιγότερο από τους ενήλικες, ωστόσο όσο τηρούμε όλοι τους κανόνες προστασίας και υγιεινής που μας έχουν υποδείξει οι ειδικοί, δεν πρέπει να φοβόμαστε για κάτι. Πείτε τους ότι θα είστε διαθέσιμοι να σας μιλήσουν για το πώς αισθάνονται όποτε το θέλουν.
ΘΕΣΤΕ ΝΕΕΣ ΡΟΥΤΙΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Είναι σημαντικό αυτό το διάστημα να υπάρξει ένα πρόγραμμα για τα παιδιά που θα τα βοηθήσει να διαχειριστούν καλύτερα τον ελεύθερο χρόνο τους, τώρα που δεν έχουν σχολείο.Θέστε ένα πρόγραμμα που να περιλαμβάνει ρουτίνες όπως το πρωινό και βραδινό ξύπνημα, ώρα φαγητού, διαβάσματος, παιχνιδιού,γυμναστικής κτλ.
ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Τα παιδιά εκφράζουν ευκολότερα τα συναισθήματά τους μέσω τους παιχνιδιού. Τώρα που ο ελεύθερος χρόνος είναι περισσότερος, είναι ευκαιρία για τα παιδιά και τους γονείς να παίξουν και να ασχοληθούν με δημιουργικές δραστηριότητες που θα τα βοηθήσουν να εκφράσουν βαθύτερα συναισθήματα.
ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ ΣΕ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟ
Εάν παρατηρήσετε έντονες αλλαγές στην συμπεριφορά των παιδιών τότε θα πρέπει αμέσως να επικοινωνήσετε με έναν ειδικό. Στα παιδιά σχολικής ηλικίας παρατηρούμε συνήθως το άγχος και ο φόβος να εκφράζεται με έντονες εκρήξεις θυμού, κλάματα, αλλαγές στο φαγητό, εμφάνιση φωνητικών ή κινητικών τικ κτλ. Στα παιδιά μικρότερης ηλικίας παρατηρούμε συχνότερα προσκόλληση σε κάποιον γονέα,παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια, αλλαγές στον ύπνο, νυχτερινή ενούρηση κτλ.
Δημιουργικό παιχνίδι: Έξυπνες προτάσεις για γονείς και παιδιά!
Με την βοήθεια του παιχνιδιού δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να εκφράσουν τις σκέψεις, τα συναισθήματά τους, να αναπτύξουν τη φαντασία τους και να βελτιώσουν παράλληλα τις δεξιότητες τους!
Επίσης, είναι ένας μοναδικός τρόπος τα παιδιά να δημιουργήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας με του γονείς, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους και να μάθουν τρόπους συμπεριφοράς μέσω της μίμησης. Η δημιουργική ώρα του γονέα με το παιδί και η σωστή επιλογή του παιχνιδιού, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης που βρίσκεται, βοηθά στην ομαλή ανάπτυξη και στην ενίσχυση τομέων, όπως η συναισθηματική νοημοσύνη και η αισθητηριακή επεξεργασία.
Παρακάτω θα δούμε με ποιον τρόπο οι γονείς με τη σωστή επιλογή παιχνιδιού, μπορούν να περάσουν δημιουργικές και παραγωγικές ώρες με το παιδί τους!
Δημιουργική απασχόληση
To παιδί μαθαίνει εύκολα και διασκεδαστικά μέσω του παιχνιδιού. Η δημιουργική ώρα που περνάει ο γονέας με το παιδί το βοηθάει να αναπτύξει τη φαντασία του, να εκφράσει τα συναισθήματά του και ταυτόχρονα να αναπτύξει δεξιότητες.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, έχουν ανάγκη από παιχνίδια με απλή μορφή, με έντονα χρώματα και ενδιαφέροντα σχήματα, για να προσελκύσουν την προσοχή τους και να αναπτύξουν βασικές δεξιότητες, όπως την λεπτή κινητικότητα. Στη ηλικία αυτή προτείνουμε τους γονείς να παίζουν στο πάτωμα και να υπάρχει η συμμετοχή και η ενθάρρυνση του γονέα.
Ένα διασκεδαστικό και ταυτόχρονα εκπαιδευτικό παιχνίδι για αυτήν την ηλικία είναι ένας κύβος δραστηριοτήτων με διάφορα σχήματα στο οποίο καλείται το παιδί να τοποθετήσει σωστά στα αντικείμενα. Το παιχνίδι αυτό βοηθάει στον σωστό συντονισμό χεριών – ματιών, φέρνει σε επαφή το παιδί με τα πρώτα σχήματα και χρώματα και ενισχύει τη λεπτή κινητικότητα.
Επίσης, παιχνίδια που αναπαριστούν ζωάκια και απλές φιγούρες, θα βοηθήσουν το παιδί να ενισχύσει την φαντασία, την δημιουργικότητα του και να αναπτύξει το συμβολικό παιχνίδι. Προτείνουμε να αφήσετε αρχικά το παιδί να έρθει σε επαφή με το παιχνίδι για να εξοικειωθεί μαζί του.
Στη συνέχεια δείξτε στο παιδί πώς μπορεί να παίξει σωστά και αφήστε το ανακαλύψει τον δικό του τρόπο παιχνιδιού. Δημιουργείστε φανταστικές ιστορίες με τις φιγούρες και ενθαρρύνετε το παιδί να φτιάξει τη δική του ιστορία. Μη ξεχνάτε να το επιβραβεύετε συχνά και να το αφήνετε ελεύθερο να εκφραστεί.
Να θυμάστε επίσης ότι το παιχνίδι λειτουργεί, καθώς το παιδί έχει την δυνατότητα να εκφράσει βαθύτερα συναισθήματα και σκέψεις όπως το άγχος, ο θυμός, η αδερφική ζήλεια. Σε ένα περιβάλλον που αισθάνεται ασφάλεια και ηρεμία, του δίνεται η δυνατότητα να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα του, τους φόβους του και να τα μοιραστεί με τους γονείς ή με κάποιον άλλον ενήλικα που εμπιστεύεται.
Οι προτάσεις μας: tikl Ξύλινος Κύβος Δραστηριοτήτων, tikl Ξύλινη Κιβωτός Του Νώε.
Εκπαιδευτικό παιχνίδι για όλους!
Η συμμετοχή των γονέων στο παιχνίδι του παιδιού είναι ιδιαίτερα σημαντική για την συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, την ενδυνάμωση της σχέσης γονέα – παιδιού αλλά και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει αναπτύσσει και διαφορετικές δεξιότητες. Από την ηλικία των τριών, τα παιδιά αναπτύσσουν με γρήγορο ρυθμό την ομιλία, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται καλύτερα έννοιες όπως οι αριθμοί αλλά και ενισχύεται η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων.
Ταυτόχρονα σε αυτήν την ηλικία που τα παιδιά αρχίζουν να γίνονται πιο ανεξάρτητα, συχνά αμφιβάλλουν για τις δυνατότητες τους και χρειάζονται την επιβεβαίωση και το κίνητρο των γονέων. Σε αυτήν την ηλικία προτιμούνται παιχνίδια όπως παζλ με λίγα κομμάτια, κύβους, κούκλες, φιγούρες δράσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες με αριθμούς και χρώματα.
Προτείνουμε τους γονείς να περάσουν δημιουργικά τον χρόνο τους με κάποιο εκπαιδευτικό παιχνίδι που να συμπεριλαμβάνει αριθμούς και σχέδια. Δείξτε αρχικά στο παιδί τους αριθμούς και εξηγείστε του την σειρά. Ζητήστε του μετά να βάλει τους αριθμούς στην σειρά.
Εάν κάνει λάθος, μην του ασκήσετε κριτική, αντιθέτως ενθαρρύνεται το να προσπαθήσει ξανά. Με αυτόν τον όμορφο και διασκεδαστικό τρόπο θα έρθει σε πρώτη επαφή με τους αριθμούς, τα σχήματα, τις χωρικές έννοιες, θα αναπτύξει κριτική σκέψη και θα ενισχύσει ταυτόχρονα την αυτοπεποίθησή του.
Οι προτάσεις μας: tikl Ξύλινη Εκπαιδευτική Βάση Δραστηριοτήτων, tikl Ξύλινο Εκπαιδευτικό Παζλ Φίδι.
Ζωγραφική και χειροτεχνίες
Yλικά που χρειαζόμαστε:
Goomby Μαρκαδόροι Ζωγραφικής Jumbo Washable 24 Τεμ. Goomby Μπλοκ Σχεδίου No 3 25×35 cm Goomby Σετ Τέμπερα 10 x 10 ml Goomby Χρωματιστά Μολύβια 24 Τεμ
Η ζωγραφιά ενός παιδιού, υποστηρίζουν οι ειδικοί, ότι είναι μια μορφή έκφρασης και εξωτερίκευσης των συναισθημάτων. Τα παιδιά από μικρή ηλικία, επικοινωνούν μέσα από το σχέδιο και μπορούν να αποκαλύψουν συναισθήματα που δεν είναι εμφανή στον γονέα.
Μια αλλαγή στην καθημερινότητα του, δυσκολία προσαρμογής στο σχολείο, θυμός ή απογοήτευση και άλλα συναισθήματα μπορούν να εκφραστούν μέσα από την ζωγραφιά των παιδιών. Προτείνουμε στους γονείς να έχουν πάντα σε ένα εμφανές σημείο ένα μπλοκ ζωγραφικής και μερικούς μαρκαδόρους ή ξυλομπογιές.
Πρόταση για δημιουργική ώρα απασχόλησης με ζωγραφική για τα παιδιά όλων των ηλικιών:
Χρειάζεστε ένα μπλοκ ζωγραφικής, μαρκαδόρους, ξυλομπογιές ή τέμπερες. Αφήστε ελεύθερο το παιδί να επιλέξει τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει αλλά και το θέμα που θα επιλέξει. Ενθαρρύνετε το παιδί να χρησιμοποιήσει την φαντασία του. Βοηθήστε το όταν δείτε ότι το έχει ανάγκη και τονίστε ότι σημασία έχει να διασκεδάσει και να εκφραστεί ελεύθερα.
Αφού ολοκληρώσει την ζωγραφιά, μπορείτε να το ρωτήσετε τι αντιπροσωπεύει η ζωγραφιά και για ποιο λόγο επίλεξε το συγκεκριμένο θέμα. Εάν μπορέσει να δώσει μία απάντηση, μπορείτε να συζητήσετε γύρω από αυτό το θέμα και τα συναισθήματα που μπορεί να έχει.
Επίσης με τις τέμπερες μπορείτε να μάθετε με διασκεδαστικό τρόπο τα χρώματα στο παιδί αλλά και να αναμείξετε χρώματα δημιουργώντας τις δικές σας αποχρώσεις και ενισχύοντας ταυτόχρονα τη φαντασία και την δημιουργικότητα του παιδιού. Τέλος επιβραβεύστε το παιδί και δείξτε του ότι εκτιμάτε την προσπάθειά του.
Πηγή: plaisioblog
Λίγα λόγια για τη συντάκτρια μας:
Ντιούδη Ηρώ MSc (Ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων), Παιδοψυχολόγος – Ψυχολόγος Α.Π.Θ, Μέλος ΕΛΨΕ.
Επικοινωνία: Τσιμισκή 44,Θεσσαλονίκη. τηλ. 231 600 8434
Email:info@psychology-playtherapy.gr
Η δύναμη του Παραμυθιού
Τα παραμύθια δεν είναι μόνο ψυχαγωγία για τα παιδιά, αλλά και ο πιο άμεσος τρόπος για να οδηγηθούν με ασφάλεια στην ωριμότητα, υποστηρίζει μερίδα των ειδικών ενώ άλλοι, πάλι, τα τελευταία, κυρίως, χρόνια, δείχνουν μία αφοριστική διάθεση απέναντι στα παραμύθια, θεωρώντας πως η θεματολογία τους, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο παιδί.
Αναρωτιούνται, δηλαδή, πόσο εκπαιδευτική και ωφέλιμη μπορεί να είναι για παράδειγμα, η ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας, που την τρώει ο κακός λύκος ή εκείνη της κακιάς μάγισσας που ήθελε να μαγειρέψει και να φάει τον Χάνσελ και τη Γκρέτελ.
Με αφορμή λοιπόν τα παραπάνω θέσαμε –ως koukoutza- τα ερωτήματα μας στην παιδοψυχολόγο Ηρώ Ντιούδη η οποία μας απάντησε ως εξής:
– Τα παραμύθια συμβάλλουν στην ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού; Αν συμβαίνει αυτό με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται;
Tα παραμύθια συμβάλλουν με έναν μοναδικό τρόπο στην ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς εκτός από τον ψυχαγωγικό τους χαρακτήρα, αποτελούν ένα από τα κυριότερα μέσα για την δημιουργία μετέπειτα ολοκληρωμένων ενηλίκων. Έτσι έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές με κλασικά παραμύθια όπως η Κοκκινοσκουφίτσα, η Σταχτοπούτα, ο Κοντορεβυθούλης που είναι δημοφιλή μέχρι και σήμερα .Πιο συγκεκριμένα , μέσα από τα παραμύθια προβάλλονται ανθρωπιστικές αξίες και πρότυπα υγιούς συμπεριφοράς ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν την κριτική σκέψη και η φαντασία του παιδιού. Το παιδί διδάσκεται κάθε φορά το σωστό και το λάθος και του δίνεται η δυνατότητα κάθε φορά μέσω της ταύτισης με τους ήρωες του παραμυθιού να εκφράσει ασυνείδητες σκέψεις, επιθυμίες και συναισθήματα σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Βοηθούν δηλαδή τα παιδιά να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους αποτελεσματικά και με τρόπο που συνάδει στην ηλικία τους. Για παράδειγμα έντονα συναισθήματα όπως η ζήλια για τον μικρότερο αδερφό, το άγχος αποχωρισμού από τους γονείς, μια μεγάλη απώλεια μέσα στην οικογένεια και άλλες εσωτερικές συγκρούσεις εκτονώνονται μέσα από το παραμύθι. Οδηγείται δηλαδή το παιδί στην αυτογνωσία, βλέποντας καταστάσεις ευτυχίας αλλά και δυστυχίας και επιλέγοντας εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών.
– Πολλές φορές κι εμείς οι γονείς αποφεύγουμε να διαβάσουμε στο παιδί μας ένα σκληρό παραμύθι. Θα έπρεπε τα παραμύθια να έχουν happy end;
Θεωρώ ότι δεν είναι απαραίτητο κάθε παραμύθι να έχει happy end. Η συμβολή του παραμυθιού έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι διδάσκει στα παιδιά ότι στην ζωή δεν υπάρχει πάντα ευτυχής κατάληξη και ότι είναι γεμάτη με πολλές ευτυχισμένες στιγμές αλλά και με μερικές άσχημες. Επίσης αποφεύγοντας να διαβάσουμε σημεία που το παραμύθι διαπραγματεύεται δυσάρεστα συναισθήματα και έννοιες που θεωρούμε ότι θα πληγώσουν ή θα φοβίσουν το παιδί, του μαθαίνουμε ότι είναι κακό να έχουμε αρνητικά συναισθήματα. Δηλαδή το παιδί νιώθει ότι είναι κακό να νιώθεις θυμό ή ζήλια και ότι είναι κάτι που πρέπει να κρύβεις. Για παράδειγμα ένα παιδί που ζηλεύει το αδερφάκι του, μαθαίνει ότι πρέπει να νιώθει μόνο χαρά και να αποσιωπά τα αρνητικά συναισθήματα. Έτσι το παιδί αισθάνεται ενοχές. Ωστόσο αυτό που θα συμβούλευα στους γονείς είναι να προσέχουν την ώρα που επιλέγουν να διαβάσουν ένα παραμύθι και το αναπτυξιακό στάδιο. Για παράδειγμα ένα παραμύθι με μία κακιά μάγισσα το βράδυ ίσως να τρόμαζε ένα παιδί μικρής ηλικίας.
Δεν είναι εφικτό να κρίνουμε κάθε φορά ποιο είναι το σωστό παραμύθι που πρέπει να διαβάσουμε στο παιδί, καθώς δεν είμαστε σε θέση πάντα να γνωρίζουμε την συναισθηματική κατάσταση που βρίσκεται το παιδί μας. Όπως προείπαμε, δεν πρέπει να μας φοβίζουν παραμύθια που διαπραγματεύονται βαθιές έννοιες και έντονα συναισθήματα. Ωστόσο είναι βασικό το παραμύθι να είναι προσαρμοσμένο στον γλωσσικό και γνωσιολογικό πλούτο του παιδιού, να καλλιεργεί ευγενικά συναισθήματα, να ανταποκρίνεται στο ψυχικό και αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού. Έτσι για παράδειγμα για παιδιά νηπιακής ηλικίας είναι καλό να επιλέγουμε παραμύθια εικονογραφημένα, μικρής διάρκειας και με έντονα χρώματα.
Τα παιδιά μας ουκ ολίγες φορές ζητούν το ίδιο παραμύθι ξανά και ξανά. Γιατί το κάνουν αυτό;Η επιθυμία του παιδιού να ακούσει το ίδιο παραμύθι ξανά και ξανά, όσο κουραστικό και αν φαίνεται σε εμάς, αποκαλύπτει τον ψυχισμό του παιδιού στην παρούσα φάση. Το συγκεκριμένο παραμύθι που ζητά δηλαδή, του προκαλεί αίσθημα ανακούφισης και το βοηθά να εκφράσει τα συναισθήματά του. Μετά από λίγες μέρες ή εβδομάδες, μπορεί να παρατηρήσουμε ότι το ενδιαφέρον του παιδιού έχει μετατοπιστεί σε κάποιο άλλο παραμύθι. Με λίγα λόγια, το παραμύθι εκείνο έπαψε στην παρούσα συναισθηματική κατάσταση του παιδιού να <<μιλά στην ψυχή του>> και να το βοηθά να εκφράζει τον θυμό, την λύπη, τον ενθουσιασμό. Τέλος είναι καλό να αφήνουμε το παιδί να επιλέξει ποιο παραμύθι θέλει, ωστόσο θα πρέπει να δίνουμε και μερικές εναλλακτικές προτάσεις.
Κλασικά ή μοντέρνα παραμύθια;
Με κλασικά παραμύθια, όπως η Κοκκινοσκουφίτσα, η Σταχτοπούτα, η Ωραία Κοιμωμένη, μεγάλωσαν και μεγαλώνουν παιδιά σε όλον τον κόσμο. Ο λόγος είναι ότι τα κλασικά παραμύθια εισάγουν το παιδί στον μαγευτικό κόσμο του παραμυθιού διδάσκοντας ταυτόχρονα μέσω του συμβολικού του χαρακτήρα έννοιες δύσκολες να γίνουν κατανοητές στα παιδιά. Η έννοια για παράδειγμα του θανάτου, η γέννηση ενός αδερφού και τα συναισθήματα που προκαλεί, η αγάπη, η ευτυχία και η δυστυχία γίνονται κατανοητές στα παιδιά μέσω των ηρώων κάθε φορά του παραμυθιού. Βοηθούν δηλαδή τα παιδιά να εκφράσουν ασυνείδητες σκέψεις και καλά κρυμμένα συναισθήματα. Από τη άλλη πλευρά, τα μοντέρνα παραμύθια διαπραγματεύονται καταστάσεις σε ένα σύγχρονο περιβάλλον και με πρότυπα οικογένειας που συναντάμε καθημερινά. Έτσι θεωρώ ότι είναι σημαντικά στην ζωή των παιδιών εξίσου και τα μοντέρνα και τα κλασικά.
Ο γονιός «επιτρέπεται» να αλλάζει το παραμύθι την ώρα που το διαβάζει; Να κόβει δηλαδή τα δύσκολα κομμάτια όπως π.χ. μια πρόταση που αναφέρεται σ΄ένα θάνατο.
Η ανάγκη του γονέα να προστατέψει το παιδί από πιθανόν αρνητικά συναισθήματα, τον ωθεί στο να αλλάζει κομμάτια του παραμυθιού που ο ίδιος θεωρεί σκληρά ή δύσκολα να διαχειριστεί το παιδί. Έτσι όμως του διδάσκει μόνο την θετική πλευρά της ζωής και του μαθαίνει τη μισή αλήθεια. Κρατώντας τα παιδιά μακριά από αυτό, δεν τα βοηθάμε συναισθηματικά, αντιθέτως τα αποτρέπουμε από το να ανοίξουν έναν ουσιαστικό διάλογο μαζί μας για τις ανησυχίες και τους φόβους τους ενώ ταυτόχρονα χάνουμε την μοναδική ευκαιρία που έχουμε να τους μάθουμε τη σημασία κάποιων άγνωστων μέχρι εκείνη τη στιγμή εννοιών. Επομένως είναι σημαντικό να διαβάζεται το παραμύθι όπως είναι γραμμένο από τον συγγραφέα και εμείς να παροτρύνουμε το παιδί να μας θέσει ερωτήσεις για ό,τι το απασχολεί.
Ομιλία στο Ογκολογικό Συνέδριο - Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης
Το βέλτιστο ογκολογικό αποτέλεσμα προκύπτει μόνο με τη συνεργασία ογκολόγων όλων των ειδικοτήτων.
Η έγκαιρη, σωστή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των όγκων κάθε μορφής και σε οποιοδήποτε στάδιο, γίνεται δυνατή μόνο με την άριστη συνεργασία των ογκολόγων παθολόγων, ακτινοθεραπευτών και των χειρουργών. Η διεπιστημονική αντιμετώπιση των ογκολογικών ασθενών είναι το αίτημα της εποχής, που εκφράζεται με τη δημιουργία του θεσμού του Ογκολογικού Συμβουλίου, με τη συμμετοχή ογκολόγων ιατρών όλων των ειδικοτήτων, σε κάθε Ογκολογικό Κέντρο του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Αυτό είναι το συμπέρασμα που προέκυψε από τις εργασίες του 1ου εξειδικευμένου συνεδρίου με θέμα «Προεγχειρητική Χημειοθεραπεία/ Ακτινοθεραπεία στην Ογκολογία», που πραγματοποιήθηκε με συντονιστές και ομιλητές, ογκολόγους ιατρούς του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης και Νοσοκομείων Θεσσαλονίκης, Αθήνας, Ηρακλείου και Λάρισας.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος του Συνεδρίου, Ογκολόγος – Παθολόγος του Ιατρικού Διαβαλκανικού, Χρήστος Εμμανουηλίδης, στόχος των εργασιών του συνεδρίου ήταν «η διαρκής επιστημονική ενημέρωση όχι μόνο σχετικά με τα νεότερα φάρμακα, αλλά και με τις μεθόδους βελτιστοποίησης των χειρουργικών αποτελεσμάτων που προσφέρουν η προεγχειρητική χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία».
Στο Συνέδριο πραγματοποιήθηκαν 8 Στρογγυλές Τράπεζες και μία διάλεξη από καταξιωμένους ογκολόγους, χειρουργούς και ακτινοθεραπευτές, από όλη την Ελλάδα. Τα θέματα που αναλύθηκαν, αφορούσαν στην Προεγχειρητική θεραπεία και συνεργασία, προεγχειρητική θεραπεία στον καρκίνο του μαστού, προεγχειρητική θεραπεία στο γυναικολογικό και ουρολογικό καρκίνο, προεγχειρητική χημειοθεραπεία σαρκωμάτων, νεοεπικουρική προσέγγιση περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης, καρκίνος του πνεύμονος, καρκίνος του παγκρέατος, ορθοκολικός καρκίνος και προεγχειρητική χημειοθεραπεία, καρκίνου οισοφάγου – στομάχου.
Το συνέδριο τέλεσε υπό την αιγίδα του Ιατρικού Διαβαλκανικού, της Εταιρείας Ογκολόγων – Παθολόγων Ελλάδος, της Ελληνικής Εταιρείας Παχέος Εντέρου και Πρωκτού και της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας. Τις εργασίες του παρακολούθησε πλήθος ιατρών και εργαζομένων στον τομέα υγείας.
Κατάθλιψη: Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια του νου και του σώματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκδηλώνουν τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά συμπτώματα, τα οποία διαφέρουν από άτομο σε άτομο τόσο στον τρόπο όσο και στον βαθμό εκδήλωσης.
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης κυμαίνονται από το αίσθημα της θλίψης και του άγχους έως τις σοβαρές παραληρηματικές ιδέες, ενώ τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν την αϋπνία και την απώλεια βάρους.
Τα πιο συνήθη ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Κακή ψυχική διάθεση
Άγχος
Συναισθηματικό μούδιασμα
Καταθλιπτικές σκέψεις
Προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης
Παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις
Τάσεις αυτοκτονίας
Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει και ποικίλα σωματικά συμπτώματα. Συχνά όσοι πάσχουν από κατάθλιψη καταλήγουν συχνά στο συμπέρασμα ότι πάσχουν από κάποια σωματική ασθένεια, καθώς αισθάνονται ιδιαίτερα κουρασμένοι και αδιάθετοι ή πονάνε. Τα πιο συνήθη σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Προβλήματα ύπνου – δυσκολία στον ύπνο, ιδιαίτερα πρωινό ξύπνημα ή υπερβολικός ύπνος.
Νοητική και σωματική επιβράδυνση.
Αύξηση ή μείωση της όρεξης.
Αύξηση ή μείωση του σωματικού βάρους.
Απώλεια ενδιαφέροντος για το σεξ
Κόπωση
Δυσκοιλιότητα
Διαταραχές ύπνου
Εάν αναγνωρίζετε κάποια από αυτά τα συμπτώματα στον εαυτό σας ή σε κάποιο άτομο του περιβάλλοντος σας, ζητείστε τη βοήθεια του ειδικού.
Ενδοσχολική βία και bullying
Η “συνομωσία της σιωπής” μέσα στο σχολείο.
To τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα γίνεται συχνά λόγος για τον σχολικό εκφοβισμό ή bullying όπως ονομάζεται διεθνώς, μια σκληρή πραγματικότητα για ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών.
Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση ενδοσχολικής βίας με ποσοστό 31,98% ανάμεσα σε 41 χώρες, ενώ την πρωτιά κατέχει η Λιθουανία με 51,65%. Πολλές εμπειρίες μπορούν να λάβουν τέτοιες διαστάσεις ώστε να χαρακτηριστούν ως ψυχικό τραύμα για το ευάλωτο παιδί, ένα τραύμα που αρκετές φορές ακολουθεί το θύμα και στην ενήλικη ζωή.
Τι εννοούμε όμως με τον όρο σχολικό εκφοβισμό ή bullying;
Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στην επαναλαμβανόμενη βίαιη συμπεριφορά ενός μεγάλου και δυνατού μαθητή ή ομάδα μαθητών προς ένα μικρότερο ή αδύναμο ο οποίος δεν μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του, με σκοπό να τον βλάψει. Ο εκφοβισμός μπορεί να εκδηλωθεί στο προαύλιο του σχολείου , την ώρα του διαλείμματος , στις τουαλέτες, στον δρόμο προς ή από το σχολείο.Oι μορφές που μπορεί να πάρει είναι πολλές όπως σωματική ή σεξουαλική ,λεκτική και συναισθηματική επίθεση, αλλά και μια νέα μορφή εκφοβισμού τα τελευταία χρόνια, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyber bullying).
Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Παιδείας βασιζόμενα σε έρευνες σε σχολεία όλης της Eλλάδας, υπολογίζεται ότι το 10% του συνόλου των μαθητών γίνεται θύμα επιθετικής παρενόχλησης από συνομήλικους του ή παιδιά διαφορετικών ηλικιών, ενώ το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού και σε αναλογία των εμπλεκομένων σε περιστατικά βίας αγοριών – κοριτσιών 3 προς 1 (με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής)
Μία ακόμα έρευνα που πραγματοποίησε το «Χαμόγελο του Παιδιού σε 16.227 μαθητές από έξι ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία), αποκάλυψε ότι ένας στους τρεις μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας στους δύο μαθητές γίνεται μάρτυρας τέτοιων περιστατικών.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που συνήθως παρουσιάζουν τα θύματα του εκφοβισμού;
Τα θύματα συνήθως έχουν περισσότερο άγχος και ανασφάλεια από τους άλλους μαθητές, είναι ήσυχοι με εσωστρεφή προσωπικότητα ενώ έχουν ελάχιστους ή καθόλου φίλους. Συνήθως δεν εμφανίζουν επιθετική ή προκλητική συμπεριφορά και έχουν αρνητική στάση απέναντι στη βία. Έχουν ελάχιστες επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αν είναι αγόρια, είναι συνήθως σωματικά πιο αδύναμα από τους υπόλοιπους μαθητές ή φαίνονται διαφορετικά ή έχουν μια σωματική ιδιαιτερότητα.
Ο αδύναμος μαθητής αποτελεί επομένως έναν εύκολο στόχο για τον θύτη. Γίνεται ο <σάκος > που δέχεται τη βίαιη συμπεριφορά αυτών που θέλουν να ασκήσουν έλεγχο σε κάποιον αδύναμο,να αφαιρέσουν με τη βία προσωπικά του αντικείμενα ή ακόμα να χτυπήσουν. Το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων αλλά και των παρατηρητών ενδοσχολικής βίας, συγκεκριμένα το 37% των μαθητών στο Γυμνάσιο και το 36% στο Λύκειο, δεν αναφέρουν το περιστατικό και προτιμούν να το αποκρύψουν τόσο από το οικογενειακό τους περιβάλλον όσο και από τους καθηγητές τους. Ενώ το 54% των μαθητών υποστηρίζει ότι επιλέγει να μιλήσει σε κάποια παρέα συνομηλίκων που εμπιστεύονται και όχι σε κάποιον ενήλικα. Ο λόγος που το θύμα συνήθως φοβάται να απευθυνθεί σε κάποιον άλλον για βοήθεια είναι είτε γιατί νοιώθει ανάξιο για βοήθεια ή γιατί μπορεί να φοβάται για τις επιπτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμα πιο έντονο εκφοβισμό.
Πώς νιώθουν τα παιδιά θύματα bullying;
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν τις σοβαρές επιπτώσεις στον ψυχισμό και την κοινωνική λειτουργικότητα των θυμάτων. Το στίγμα, η λεκτική βία, η ταπείνωση και ο εξευτελισμός, που συχνά βιώνουν τα θύματα bullying, επηρεάζουν την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά τους. Επιπτώσεις που διαρκούν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στιγματίζοντας το μέλλον των θυμάτων. Tα θύματα συνήθως καταλήγουν απομονωμένα και αυτό τους στερεί τις κοινωνικές συνθήκες που απαιτούνται για την ανάπτυξη των κοινωνικό- γνωστικών δεξιοτήτων. Επιπλέον μαθαίνουν να μην εμπιστεύονται τους άλλους. Σχετικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις στα παιδιά που θυματοποιούνται, συνήθως αυτές ποικίλουν και αφορούν συμπτώματα άγχους και ανασφάλειας, χαμηλή αυτοεκτίμηση, συναισθήματα κατωτερότητας και αρνητική αυτοκριτική.
Πώς μπορεί ένας γονιός να καταλάβει αν το παιδί του είναι θύμα bullying;
Εμφανίζει σημαντικές αλλαγές στην διάθεση, στις διατροφικές συνήθειες του, στον ύπνο.
Παραπονιέται για προβλήματα υγείας, όπως ότι πονάει η κοιλιά του προκειμένου να μην πάει στο σχολείο.
Αποσύρεται κοινωνικά, έχει λίγους ή καθόλου φίλους.
Δεν θέλει να πάει στο σχολείο , αποφεύγει κάποια μαθήματα ή φεύγει από το μάθημα.
Κλαίει εύκολα, φαίνεται απελπισμένος.
Νιώθει ότι τον απορρίπτουν ή ότι δεν το συμπαθούν.
Φέρνει στο σπίτι κατεστραμμένα τα πράγματά του ή λέει ότι τα έχασε.
Συμβουλές προς του γονείς όταν αντιληφθούν ότι το παιδί τους είναι θύμα:
Mιλήστε ήρεμα μαζί του για την εμπειρία αυτή.
Ενθαρρύνετέ το να μιλάει για τέτοια επεισόδια σε εσάς και στον δάσκαλό του.
Ενημερώστε το σχολείο και τους καθηγητές και ζητήστε τους να σας βοηθήσουν.
Διαβεβαιώστε το ότι η παρενόχληση δεν είναι δική του ευθύνη.
Πείτε του ότι δεν χρειάζεται να ανταποδώσει με βία στα πειράγματα, αλλά ότι πρέπει να απομακρυνθεί και να ενημερώσει αμέσως τους καθηγητές και εσάς για το συμβάν.
Ενημερώστε τους γονείς των παιδιών που ασκούν βία για την κατάσταση.
Ζητείστε τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
To σχολείο ως σανίδα σωτηρίας;
To σχολείο σε συνεργασία τόσο με τους γονείς όσο και με τους μαθητές μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως ένα μέσο πρόληψης και καταπολέμησης της ενδοσχολικής βίας. Γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί σε συνεργασία με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας μπορούν να συμμετέχουν σε ομάδες με θέματα όπως την διαχείριση του θυμού, της ελεύθερης έκφρασης των συναισθημάτων, της διαχείρισης των προβληματισμών που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Η τέχνη, όπως ζωγραφική και μουσική θα μπορούσε να λειτουργήσει θεραπευτικά για τους μαθητές καθώς θα τους δίνεται η ευκαιρία να εκτονώσουν τα αρνητικά συναισθήματα και να ξεφύγουν για λίγο από το βεβαρημένο πρόγραμμα του σχολείου.
Σπάζοντας τον κύκλο της σιωπής: Οι μαθητές μιλώντας ανοιχτά για το bullying
Eάν αντιληφθείς περιστατικό ενδοσχολικής βίας είτε ως θύμα είτε ως παρατηρητής, μίλα σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι και ενημέρωσε αμέσως τους καθηγητές σου. Εάν θέλεις να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον ειδικό μπορείς να επικοινωνήσεις στα παρακάτω τηλέφωνα:
Ευρωπαϊκή Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111
.«Γραμμή-Σύνδεσμος 801 801 1177» για την ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών και εφήβων
Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS: 1056
Εργασία και σύνδρομο burnout:Τι είναι και πώς να το αναγνωρίσω;
Ο όρος burnout χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον ψυχίατρο Freudenberger στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 στις ΗΠΑ για να περιγράψει τα ποικίλα ψυχοσωματικά συμπτώματα που εμφανίζονταν συχνά στους εργαζόμενους που εργάζονταν ¨υπό πίεση¨ σε χώρους υγείας και πρόνοιας (helping profession).
Επαγγελματικές κατηγορίες στις οποίες απαντάται συνήθως το burnout είναι:
- Ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό
- Εκπαιδευτικοi
- Κοινωνικoί λειτουργοί
- Αστυνομικοί
- Λειτουργοί ψυχιατρικών νοσοκομείων καθώς και αυτοί που συνήθως
εργάζονται με μικρά παιδιά
Χρειάζεται πάντως να διευκρινιστεί πως το burnout δεν προσβάλλει μόνο άτομα που απασχολούνται σε τέτοιες επαγγελματικές θέσεις, αλλά μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι τα helping professions ( όπως λέγονται τα επαγγέλματα αυτά) ,αντιπροσωπεύουν την πιο τυπική περίπτωση, το κατ’εξοχήν παράδειγμα μιας εργασίας η οποία χαρακτηρίζεται από έντονο διαπροσωπικό στρες. To burnout είναι διαφορετικό από το εργασιακό άγχος. Πρόκειται περισσότερο για μια διαδικασία παρά με ένα συμβάν. Εξελίσσεται αργά και ύπουλα.
Είναι η ανικανότητα προσαρμογής και η χρόνια δυσλειτουργία στην εργασία, ενώ, το εργασιακό άγχος είναι προσωρινή προσαρμογή σε ένα νέο περιβάλλον που εκδηλώνεται με φυσιολογικά, ψυχολογικά και συμπεριφορικά συμπτώματα που μπορούν να το βιώσουν όλοι.
Αντίθετα το burnout ανταποκρίνεται σε πολυδιάστατα μοντέλα και προϋποθέτει συγκεκριμένους χαρακτήρες που να είναι Ενθουσιώδεις με την καριέρα τους, να Θέτουν υψηλούς στόχους, να έχουν Πολλές προσδοκίες, να Εργάζονται σκληρά, και να είναι Πολύ αφοσιωμένοι στην εργασία τους
Σύμφωνα με τη Christina Maslach και τη Souzan Jackson, το burnout αποτελείται από τρία βασικά δομικά χαρακτηριστικά, την συναισθηματική εξάντληση, την αποπροσωποποίηση και την αίσθηση μειωμένης προσωπικής επίτευξης.
Η συναισθηματική εξάντληση αναφέρεται στην αίσθηση συνεχούς έντασης και συναισθηματικής αποξένωσης στις διαπροσωπικές σχέσεις των εργαζόμενων και των ασθενών
Η αποπροσωποποίηση ταυτίζεται με την αρνητική και αγενή πολλές φορές συμπεριφορά κατά τη συναναστροφή με άτομα που ζητούν και αποδέχονται τις επαγγελματικές μας υπηρεσίες και φροντίδα και τέλος
τo αίσθημα μειωμένων προσωπικών επιτευγμάτων, που εκδηλώνεται κατά τη συνεργασία με άλλους με την πεποίθηση ότι η ικανότητα και η επιθυμία μας για επιτυχία μειώνονται συνεχώς.
Γελάστε είναι μεταδοτικό: Τα απρόσμενα οφέλη του γέλιου!
Το γέλιο είναι ικανό να προκαλέσει φυσικές αλλαγές στο σώμα.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, τονώνει την διάθεσή μας, μειώνει τον πόνο, και μας προστατεύει από τις βλαβερές επιδράσεις του στρες.
Το καλύτερο από όλα; Αυτό το ανεκτίμητο δώρο στην ιατρική είναι διασκεδαστικό και δωρεάν!
Το γέλιο είναι ένα ισχυρό φάρμακο για το σώμα και το μυαλό.
Το γέλιο αποτελεί ισχυρό αντίδοτο στο στρες, τον πόνο, και την θλίψη. Τίποτα δεν λειτουργεί γρηγορότερα ή πιο αξιόπιστα για να φέρει το μυαλό και το σώμα σας πίσω στην ισορροπία από ό, τι ένα καλό γέλιο. Το γέλιο κάνει καλό στην υγεία μας!
Το γέλιο:
- Xαλαρώνει όλο το σώμα. Ένα καλό, πλούσιο γέλιο απαλλάσσει από την σωματική ένταση και το άγχος, αφήνοντας τους μυς χαλαρoύς για έως και 45 λεπτά μετά.
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Το γέλιο μειώνει τις ορμόνες του στρες και αυξάνει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος ,βελτιώνοντας έτσι την αντίστασή σας στην ασθένεια.
- Προκαλεί την απελευθέρωση των ενδορφινών στο σώμα. Οι ενδορφίνες προωθούν μια γενική αίσθηση ευημερίας και μπορούν να ανακουφίσουν προσωρινά τον πόνο.
- Προστατεύει την καρδιά. Το γέλιο βελτιώνει τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και αυξάνει τη ροή του αίματος, η οποία μπορεί να βοηθήσει σε καρδιαγγειακά προβλήματα.
- Μειώνει τις ορμόνες του στρες
- Μειώνει τον πόνο
- Χαλαρώνει τους μυς
Κάτι παραπάνω από μια ανάπαυλα από τη θλίψη και τον πόνο, το γέλιο δίνει κουράγιο και τη δύναμη να βρούμε νέες πηγές ενέργειας και νοήματος. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές , ένα γέλιο ή ακόμα απλά ένα χαμόγελο μπορεί να βοηθήσει εσένα και τους δίπλα σου να νιώσετε καλύτερα!
Συμβουλές feng shui για μια καλύτερη ζωή!
Συμβουλές feng shui για μια καλύτερη ζωή!• Το χρυσάνθεμο είναι ένα από τα καλύτερα άνθη που μπορείτε να έχετε και μέσα και έξω από το σπίτι. Συμβολίζει την ευτυχία, το γέλιο και μια άνετη ζωή.
• Αποφύγετε την τηλεόραση μέσα στο υπνοδωμάτιο. Εάν υπάρχει, τότε καλύψτε την με ένα ύφασμα.
• Τα πολύ γυαλιστερά δάπεδα μπορεί να είναι εντυπωσιακά, αλλά ενδεχομένως να δημιουργούν μια εντύπωση ότι μπορεί να είναι ολισθηρά και μια υποσυνείδητη αίσθηση ανασφάλειας.
• Τα σκούρα χρώματα κάνουν τους ανθρώπους πιο γειωμένους και οδηγούν σε πιο ήρεμες συζητήσεις. Αξιοποιήστε τα σε χώρους όπου θέλετε να συμβαίνει αυτό, προσωπικούς και επαγγελματικούς.
• Μην αποθηκεύετε πράγματα στοιβαγμένα στο πάτωμα, στο σπίτι ή στο γραφείο. Πρέπει να κλείνονται όλα σε ντουλάπια και το δάπεδο να είναι <καθαρό>, αλλιώς η ενέργεια λιμνάζει.
